व्हॉट्सॲप ग्रुप जॉईन करा

ठिबक व तुषार सिंचन या योजनेमार्फत लाभार्थी शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतजमिनीमध्ये ठिबक व तुषार सिंचन बसवण्यासाठी राज्य शासनाकडून 80% अनुदान देण्यात येते.

आपल्या शेतजमिनींच्या उत्पादकतेत वाढ करण्यात आणि शेतकरी वर्गाला आर्थिक स्थैर्य मिळवून देण्यात सिंचन प्रणाली महत्त्वाची भूमिका बजावते. विविध सिंचन तंत्रज्ञानांचा वापर खासकरून ठिबक व तुषार सिंचन यामुळे शेतकऱ्यांना कमी पाण्याचा वापर करून अधिक उत्पादन मिळवता येते. राज्य सरकार आपल्या शेतकऱ्यांना या तंत्रज्ञानांचा वापर करून त्यांची उत्पादकता वाढवण्यास प्रोत्साहित करत आहे. यासाठी ठिबक व तुषार सिंचन योजनेमार्फत शेतकऱ्यांना 80% अनुदान दिले जाते.

ठिबक सिंचन प्रणाली:

ठिबक सिंचन एक अत्याधुनिक तंत्रज्ञान आहे ज्यामध्ये शेतजमिनीवर प्रत्येक झाडाच्या मुळाशी थोडे थोडे पाणी थेट पुरवले जाते. यामुळे पाण्याचा अपव्यय कमी होतो आणि शेतकऱ्यांना पाणी बचतीसाठी मदत होते. या प्रणालीत अत्याधुनिक पंप पाईपलाइन टायपिंग आणि ड्रिप्सचा वापर केला जातो. हे पाणी झाडाच्या मुळाशी पोहचवले जाते ज्यामुळे पाणी योग्य ठिकाणी आणि आवश्यकतेनुसार वापरले जाते.

हे वाचा-  १५ सर्वोत्तम ऑनलाइन पैसा कमावणारे गेम - महिन्याला कमवा लाखों २०२४

ठिबक सिंचनाचे फायदे:

  • पाणी वाचवते: ठिबक सिंचन प्रणालीमध्ये पाणी थेट मुळाशी दिले जाते त्यामुळे पाणी नको त्या ठिकाणी जात नाही आणि फुकट वाया जात नाही.
  • उत्पादन वाढवते: या प्रणालीद्वारे योग्य पाणी पुरवठा केल्याने पिकांचा उत्पादन दर वाढतो
  • कमी मेहनत आणि वेळ: पारंपारिक सिंचन प्रणालीच्या तुलनेत ठिबक सिंचनामध्ये कमी वेळ आणि मेहनत लागते. शेतकरी घरबसल्या किंवा एका ठिकाणाहून सर्व सिंचन कार्य पूर्ण करू शकतो
  • खात्यात पाणी वाचवते: ठिबक सिंचन वापरत असताना शेतकऱ्यांना एकाच वेळेस वेगवेगळ्या पिकांसाठी योग्य प्रमाणात पाणी मिळवता येते.
  • जमीन न गंजवता सिंचन: ठिबक सिंचनामुळे जमिनीतून पाणी फार कमी बाहेर पडते त्यामुळे गंज तण किंवा इतर अडथळ्यांना संधी मिळत नाही.

तुषार सिंचन प्रणाली:

तुषार सिंचन प्रणाली हि ठिबक सिंचनासारखीच एक जलद आणि अत्याधुनिक तंत्रज्ञान आहे पण यामध्ये पाण्याचा स्वरूप थोडा वेगळा असतो. तुषार सिंचन प्रणाली पाणी मोठ्या प्रमाणात तुषार रूपात झाडांना पुरवते. पाणी थोडक्यात आणि नियंत्रित पद्धतीने पिकांना पोहोचवले जाते. ही प्रणाली मुख्यत: उंचावरच्या पिकांसाठी उपयोगी असते.

तुषार सिंचनाचे फायदे:

  1. उत्पादनातील वाढ: तुषार सिंचनामुळे पिकांच्या वाढीस योग्य पाणी मिळते ज्यामुळे उत्पन्न वाढण्यास मदत होते.
  2. जलस्रोतांचे संरक्षण: तुषार सिंचन प्रणालीमुळे पाणी वाया जात नाही आणि जलस्रोतांचे संरक्षण होते.
  3. शेतकऱ्यांची बचत: या प्रणालीद्वारे शेतकऱ्यांना कमी पाण्याचा वापर करुन उच्च उत्पादन मिळवता येते
  4. शेतीचे विस्तार: कमी पाणी वापरून अधिक उत्पादन मिळवण्याची क्षमता असलेल्या शेतकऱ्यांना आर्थिक दृष्ट्या फायदा होतो.
हे वाचा-  5 kW हायब्रिड सोलर सिस्टम: घरगुती विजेच्या बचतीसाठी सर्वोत्तम पर्याय विना बॅटरी रात्रंदिवस चालवा 2 AC हीटर आणि सर्व लोड

राज्य सरकारद्वारे अनुदानाची व्यवस्था:

राज्य सरकार ठिबक आणि तुषार सिंचनासाठी 80% अनुदान देते. याचा अर्थ शेतकऱ्यांना सिंचन व्यवस्थेसाठी लागणारा एकूण खर्चाच्या 80% रकमेचे अनुदान मिळते. उर्वरित 20% खर्च शेतकऱ्यांनी स्वतः उचलावा लागतो. यामुळे शेतकऱ्यांना लागणाऱ्या प्रारंभिक खर्चाच्या दृष्टीने मोठी मदत होते.

अनुदान मिळवण्यासाठी प्रक्रिया:

  • अर्ज प्रक्रिया: शेतकऱ्यांना सिंचन योजनेत सहभागी होण्यासाठी संबंधित जिल्ह्यातील कृषी विभागामध्ये अर्ज करावा लागतो. अर्ज केल्यानंतर शेतकऱ्यांची पात्रता तपासली जाते.
  • पात्रता निकष: शेतकऱ्यांच्या जमिनीचा आकार, पिकांची निवड आणि सिंचनासाठी लागणारी जमीन यावर आधारित पात्रता ठरवली जाते. शेतकऱ्यांना किमान 1 एकर जमिनीचा असावा लागतो.
  • पुस्तिका आणि कागदपत्रे: अर्ज करण्यासाठी काही आवश्यक कागदपत्रांची आवश्यकता असते जसे की जमिनीचे प्रमाणपत्र फोटो आधार कार्ड बँक खाती इत्यादी.

अनुदानाचे वितरण:

एकदा अर्ज मान्य झाल्यावर, शेतकऱ्यांना आवश्यक उपकरणांची विक्री करू इच्छित कंपन्यांशी जोडले जाते. त्यानंतर त्यांना अनुदानाची रक्कम संबंधित कंपनीला दिली जाते. यामुळे शेतकऱ्यांना योग्य सिंचन प्रणाली उपलब्ध होतो आणि त्यांचा खर्च मोठ्या प्रमाणात कमी होतो

ठिबक व तुषार सिंचनाची निवडक परिस्थिती:

सिंचन प्रणाली वापरताना काही विशिष्ट परिस्थिती आणि शेतकऱ्यांच्या गरजा विचारात घेतल्या जातात. ठिबक सिंचन मुख्यत: कमी पाण्याच्या क्षेत्रांत आणि द्राक्ष टोमॅटो मिरची फुलांची शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी उपयुक्त आहे. तुषार सिंचन मोठ्या शेतांसाठी उपयुक्त आहे विशेषतः इतर पिकांसाठी.

हे वाचा-  Moneyview वर पर्सनल लोन घेऊन आपल्या दैनंदिन गरजा पूर्ण करा | get personal loan from moneyview app.

हक्क आणि दायित्व:

  • शेतकऱ्यांच्या हक्कांचे संरक्षण: शेतकऱ्यांना सिंचन तंत्रज्ञानांचा योग्य वापर सुनिश्चित करण्यासाठी सरकारने काही नियम तयार केले आहेत. शेतकऱ्यांना अनुदान मिळाल्यानंतर त्यांचे सिंचन कार्य वेळेवर पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
  • सिंचनाचे देखरेख: सिंचन प्रणाली कार्यान्वित झाल्यावर त्या सिस्टमच्या नियमित देखरेखीची जबाबदारी शेतकऱ्यांची असते. देखरेख आणि दुरुस्तीची कार्यवाही प्रणालीच्या कार्यक्षमतेसाठी महत्त्वाची आहे.

निष्कर्ष:

ठिबक व तुषार सिंचन योजनेच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना अधिक उत्पादन मिळवण्यासाठी आणि पाण्याचा वापर कमी करण्यासाठी सरकार मदत करत आहे. यामुळे शेतकऱ्यांचे आर्थिक स्थिती सुधारते आणि शेतीमध्ये अधिक नफ्याचे दर देखील वाढतात. 80% अनुदान शेतकऱ्यांना प्रारंभिक खर्चामुळे दिल्या जातात, ज्यामुळे त्यांना शेतीमध्ये नवे तंत्रज्ञान अवलंबायला मदत होईल. राज्य सरकारच्या या योजनेमुळे शेतकरी शेती आणि पर्यावरण सर्वांचाच फायदा होईल.

नमस्कार मी ओंकार पाटील (M. Sc) . शाळेत असल्यापासून मला वेगवेगळ्या विषयांवर लेखन करण्याची आवड होती. माझ्या आवडीनुसार मी लेखन करण्याचा निर्णय घेतला, मी काही मराठी वृत्तपत्रांसाठीही लेखन केले आहे. या ब्लॉग च्या माध्यमातून काहीशी नवीन आणि उपयोगी माहिती सामान्य लोकांच्यापर्यंत पोहचवण्याचा हा छोटासा प्रयत्न.

Leave a Comment